Zekat Nedir?

Kelime anlamı bakımından “temizlik” ve “artma” manalarını taşıyan zekât, İslam’da toplumsal yardımlaşmanın en önemli dayanaklarından biridir. Kur’an-ı Kerim’de Zekat hakkında Tevbe Suresi 9/103’te şöyle buyurulur:

“Onları arındırmak ve temize çıkarmak üzere mallarından sadaka al! Bir de onlar için dua et; çünkü senin duan onlara huzur verir. Allah her şeyi çok iyi işitmekte ve bilmektedir.”

Zekat, belli bir mal varlığına ulaşan her Müslümana farz kılınmıştır. Klasik ifadesiyle, zenginlerin mallarından kırkta bir oranında ayrılan bu pay, toplumdaki ihtiyaç sahiplerine ulaştırılır. Böylelikle hem bireyin malı arınır hem de toplumsal adalet desteklenmiş olur.

Zekat Nasıl Hesaplanır?

Zekat hesaplaması, farklı mal türlerinin değerine ve bu malların elde bulundurulma niyetine göre yapılır:

• Nakit Para, Altın ve Gümüş: Elinizdeki nakit, altın veya gümüş toplamı, nisap miktarını (yaklaşık 85 gram altın veya bu değere denk meblağ) aşıyorsa, bu varlıklar üzerinden %2,5 (kırkta bir) zekat verilir.
• Ticaret Malları: Satış veya kâr amacıyla elinizde bulunan ticari mallar da zekata tabidir. Stoktaki ürünlerin ya da tüccarın elindeki malların piyasa değeri üzerinden %2,5 oranında zekat hesaplanır.
• Gelir Sağlayan Taşınmazlar: Kişisel kullanım için alınmış konutlar veya araçlar zekata tabi değildir. Ancak, kiraya verilen veya kâr amacıyla tutulan taşınmazlardan elde edilen gelir, diğer kazançlar gibi zekat hesaplamasına dahil edilir.
• Borç Durumu: Hesaplama sırasında ödenmesi gereken borçlar, zekat matrahından düşülebilir. Böylece gerçek mal varlığı üzerinden zekat verilir.

Zekatınızı doğru hesaplamak için güvenilir dijital araçlar veya İyilik Derneği gibi kuruluşların sunduğu hesaplama rehberlerinden yararlanabilirsiniz. Bu yöntem, süreci kolaylaştırır ve hatalı hesaplama riskini en aza indirir.

Kimler Zekat Vermekle Yükümlüdür?

Zekat, İslam’ın beş temel ibadetinden biridir. Bu sorumluluğun oluşabilmesi için bazı şartlar vardır:

• Müslüman Olmak: Zekat, dini bir ibadet olduğu için sadece Müslümanlar için farzdır.
• Akıl ve Ergenlik: Akıl sağlığı yerinde ve büluğ çağını geçmiş Müslümanlar zekat ibadetiyle yükümlüdür. Çocuk veya akıl sağlığı yerinde olmayan kişilerin mallarından zekat verilmesi, bazı alimlere göre veli veya vasinin sorumluluğundadır.
• Nisap Miktarına Ulaşmak: Zekatın farz olması için mal varlığı, nisap miktarı olarak bilinen eşiğe ulaşmalıdır. Altın için nisap 80,18 gram, gümüş için 595 gram kabul edilir. Nakit veya ticaret malları bu tutara denk geliyorsa, zekat söz konusu olur.
• Bir Yıl Sürekliliği (Havelânü’l-Havl): Nisap miktarındaki mal, 354 gün (bir kameri yıl) boyunca kesintisiz elde bulundurulmalıdır. Bu süre dolmadan malın azalması veya yok olması halinde zekat yükümlülüğü ortadan kalkar.

Zekat, bu şartları taşıyan her Müslüman için bireysel bir sorumluluktur. Aynı zamanda toplumsal barışı ve dayanışmayı destekleyen güçlü bir yardımlaşma vasıtasıdır.

Zekat Kimlere Verilir?

Zekatın kimlere ulaştırılacağı Tevbe Suresi 9/60’ta açıkça belirtilmiştir:

“Sadaka (zekat), Allah’tan bir farz olarak ancak şunlar içindir; fakirler, miskinler, zekat dağıtımında çalışanlar, kalpleri İslam’a ısındırılmak istenenler, esaretten kurtulacaklar (borçlular), Allah yolunda cihad edenler, yolda kalmış olanlar.”

Bu ayetten yola çıkarak, zekat verilebilecek gruplar şu şekilde özetlenebilir:

• Fakirler ve Miskinler
• Borçlular
• Yolda Kalıp İhtiyaç Duyanlar
• Allah Yolunda Mücadele Edenler (Örneğin ilim talebeleri)
• Köleleri Özgür Kılmaya Çalışanlar (tarihsel bağlamda)

Zekat Kimlere Verilmez?

• Usul ve Fürû (Anne, Baba, Dede, Nine, Çocuk ve Torunlar)
• Eşler
• Zengin Olanlar
• Gayrimüslimler (Hanefi mezhebine göre)

Zekat ibadetini doğru kişilere ulaştırmak, yapılan yardımdan elde edilecek sevabı artırır. Bu noktada ise güvenilir aracı kuruluşlar devreye girer.

Zekat Bağışınızı Neden İyilik Derneği ile Ulaştırmalısınız?

İyilik Derneği, hayır faaliyetlerini büyük bir titizlikle organize eden ve bağışlarınızı gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştıran bir kuruluştur. Dünya genelinde yoksul ve mağdur topluluklara yönelik kapsamlı projeleri sayesinde, zekatlarınız:

• Gazze, Suriye, Afrika gibi kriz bölgelerindeki muhtaç ailelere,
• Yoksullukla mücadele eden toplumlara,
• Hastalara ve yetimlere

hızlı ve güvenilir şekilde ulaştırılır. Bu sayede, zekatınız ibadet bilincine uygun biçimde değerlendirilir ve toplumsal dayanışmaya katkı sağlar.

Zekat, Allah’ın rızasını kazanmayı hedeflerken toplumdaki ekonomik dengesizliği de azaltan güçlü bir ibadettir. Şartlarını taşıyan her Müslümanın, malını arındırıp muhtaçlara ulaştırması hem bireysel arınma hem de toplumsal refah bakımından büyük önem taşır. Siz de zekât ibadetinizi güvenle yerine getirmek ve hayırda yarışanlardan olmak için İyilik Derneği aracılığıyla bağışlarınızı yönlendirebilir, milyonlarca muhtaç kardeşimize umut olabilirsiniz.