Zekât Nasıl Hesaplanır?

Zekât, İslam’ın beş temel şartından biridir ve zenginlik ölçüsü olan nisap miktarına ulaşan her Müslümanın Allah rızası için vermesi gereken bir sadakadır. Peki, zekât hesaplama işlemi nasıl yapılır? İşte zekât hesaplama sürecinin temel adımları ve önemli noktalar:

Zekâtın Temel Prensipleri

Zekât, sahip olduğunuz malın belirli bir kısmını (genellikle 1/40, yani %2,5) ihtiyaç sahibi kişilere vermeniz gereken dinî bir yükümlülüktür. Bu ibadet, malınızın “arıtılması” ve bereketlenmesi amacıyla uygulanır. Zekâtın farz olabilmesi için şu şartlar aranır:

• Nisap Miktarına Ulaşmak: Nisap, zekâta tabi malın alt sınırıdır. Altın için nisap 80,18 gram, gümüş için ise 612,36 gram değerindedir.
• Malın Artıcı (nâmî) Olması: Malın, sahibine gelir, kâr veya çoğalma özelliği taşıması gerekir.
• Bir Kamerî Yılın Geçmesi: Nisap miktarındaki malın üzerinden bir yıl (yaklaşık 354 gün) geçmesi şarttır. Yıl içindeki dalgalanmalara bakılmaz; süre tamamlanmadan zekât farz olmaz.
• Borç ve Aslî İhtiyaçların Üzerinde Olması: Sahip olunan mal, kişinin borçları ve temel ihtiyaçları düşüldükten sonra nisap miktarını aşıyorsa zekât verilir.

Zekât Hesaplama Adımları

Zekât hesaplama işlemini adım adım şöyle özetleyebiliriz:

A. Varlıklarınızı Belirleyin

• Altın ve Gümüş: Sahip olduğunuz altın ve gümüş miktarını belirleyin. Günümüzde, gümüşün değeri altın kadar belirgin olmadığından, genellikle altının nisabı esas alınır.
• Nakit Para: Banka hesaplarınız, cüzdanınızdaki nakit para ve diğer kolaylıkla likiditeye çevrilebilen varlıkları toplayın.
• Ticaret Malları: İş yerinizde satılmak üzere stokladığınız ürünlerin piyasa değerini hesaplayın.
• Diğer Gelir Getiren Varlıklar: Yatırımlar, hisse senetleri veya diğer kazanç sağlayan mal varlıklarını da ekleyin.

B. Düşülebilir Borçları Çıkarın

• Ödenmesi Gereken Borçlar: Zekât hesabında, o yıl için vadesi dolmuş veya ödenmesi gereken borçları toplam varlığınızdan çıkarın.
• Vadesi Gelmemiş Borçlar: Bazı mezheplerde sadece ödeme günü gelmiş borçlar düşülür; bu noktada hangi mezhebi referans aldığınıza dikkat etmek önemlidir.

C. Net Varlık Hesabınızı Oluşturun

Tüm varlıklarınızın toplamını, düşülebilir borçları çıkararak hesaplayın. Eğer bu net değer nisap miktarını aşıyorsa, zekât vermek farz olur.

D. Zekât Miktarını Hesaplayın

Net varlıklarınızın %2,5’i (1/40’i) zekât olarak verilmelidir. Hesaplama formülü:

Zekât Miktarı = Net Varlık Değeri x 1/40

Örneğin, net varlıklarınız 100.000 TL ise, zekâtınız 100.000 TL × 0.025 = 2.500 TL olacaktır.

E. Hesaplama Araçlarından Yararlanın

Günümüzde birçok güvenilir zekât hesaplayıcısı bulunmaktadır. Bu araçlara, yıl boyunca sahip olduğunuz tüm varlıkları ve borçlarınızı girerek, otomatik olarak ödemeniz gereken zekât miktarını öğrenebilirsiniz.

3. Zekât Vermekle Yükümlü Olanlar

Zekât, belirli şartları taşıyan her Müslüman için farz kabul edilir. Bir kişinin zekât vermekle yükümlü olması için:

• Müslüman olmak
• Hür ve akıl sağlığı yerinde olmak
• Büluğ çağına erişmiş olmak
• Borç ve temel ihtiyaçların dışında nisap miktarına sahip olmak

Bu şartları taşıyan her Müslüman, zekâtını vermekle sorumludur.

4. Zekât ve Fitre, Hayır Kurumlarına Verilebilir mi?

Aldıkları zekât ve fitreleri güvenilir dernekler, kurumlar veya yardımlaşma fonları aracılığıyla ihtiyaç sahiplerine ulaştırmak, dinen kabul edilen bir uygulamadır. Bu sayede zekâtınız doğru ellere ulaşır ve toplumsal dayanışma güçlenir.

Zekât, mal varlığınızı temizleyen ve toplumsal dayanışmayı artıran önemli bir ibadettir. Varlıklarınızı doğru kategorilere ayırarak, borçlarınızı düşürdükten sonra, nisap miktarını aşıyorsa %2,5’lik zekât oranını hesaplayabilirsiniz. Güvenilir zekât hesaplayıcıları ve hayır kurumları (örneğin, İyilik Derneği) aracılığıyla zekâtınızı ihtiyaç sahiplerine ulaştırarak, hem ibadetinizin gereğini yerine getirebilir hem de toplumda dayanışma ruhunu pekiştirebilirsiniz.

Zekât hesaplamanızda herhangi bir karışıklık yaşamamak için dinî otoritelerden ve güvenilir hesaplama araçlarından destek almayı unutmayın. Her damla zekât, toplumsal refahı artıran ve insanların hayatına dokunan önemli bir iyiliktir.