Akika Kurbanı Nedir? Şartları, Hükmü, Zamanı

Akika Kurbanı Nedir? Şartları, Hükmü, Zamanı Kısa Özeti

• Amaç: Yeni doğan çocuk için şükür.
• Hüküm: Hanefî’ye göre mübah/mendup; Şâfiî–Mâlikî–Hanbelî’ye göre sünnet.
• Zaman: En faziletli vakit 7. gün (kaçırılırsa 14/21. gün veya bulûğ çağına dek).
• Adet: Meşhur görüş; erkek için 2, kız için 1; bir adet kesmek de yeterlidir.
• Et: Adak gibi değildir; aile dâhil herkes yiyebilir ve dağıtılabilir.
• Hayvan: Kurbanlık vasıfları aynen geçerli (küçükbaş ≥1, sığır/manda ≥2, deve ≥5 yaş vs.).

Akika Nedir?

“Akîka”, sözlükte yeni doğan bebeğin ilk saçları demektir. Dinî kullanımda, çocuğun doğumu için Allah’a şükür olarak kesilen kurbanı ifade eder. Uygulama; ad verme, sağ kulağa ezan–sola kâmet okuma, saçın tıraş edilip ağırlığınca sadaka verme gibi sünnetlerle birlikte yapılır.

Dinî Hükmü (Kısa Tablo)

Not: Akika farz/vacip değildir; kesmeyen günaha girmez, ancak bir sünneti terk etmiş olur.

Ne Zaman Kesilir?

• En faziletli gün: Doğumun 7. günü.
• Kaçırılırsa: 14. veya 21. gün (haftalık katlar) tercih edilir.
• Bulûğ çağına kadar kesilebilir görüşü yaygındır. Bazı âlimler bulûğ sonrası için gerek görmez; bazıları ise nafile kurban niyetiyle kesilebileceğini söyler.

Kaç Adet Kesilir?

• Meşhur sünnet: Erkek için iki, kız için bir koyun/kuzu/keçi.
• Yeterlilik: İmkân yoksa bir adet kesmekle de akikanın maksadı gerçekleşir.
• Büyükbaş: Hisse ile kesimde bir çocuk için bir hisse (erkek için iki adet sünnetini gözetmek isteyen iki hisse de alabilir).

Etinden Kimler Yiyebilir?

Akika adak değildir. Bu yüzden aile bireyleri, akrabalar, komşular ve ihtiyaç sahipleri etten yiyebilir. Yaygın güzel uygulama, etin bir kısmını ihtiyaç sahiplerine vermek, bir kısmını ikram, bir kısmını evde tüketmektir.

Hangi Hayvanlardan Olur? (Şartlar)

• Tür: Koyun, keçi, sığır/manda, deve.
• Yaş: Koyun–keçi ≥1, sığır/manda ≥2, deve ≥5 yaş. (Gösterişli 6 aylık koyun istisnası kabul edilmiştir.)
• Sağlık: Kör/topal/ağır hasta, kulağı–kuyruğu belirgin eksik, boynuzu kökten kırık gibi kusurlu hayvanlar uygun değildir.
• Kesim: Ehliyetli Müslüman kasap tarafından, Bismillâh ile İslâmî usule göre kesilir.

Akikayı Kim Yapar? Vekâlet ve Bağış

• Sünneti yerine getirme sorumluluğu çocuğun velisine (çoğunlukla babaya) aittir; anne/veliler de yaptırılabilir.
• Vekâlet vererek güvenilir kurumlar aracılığıyla kesim–dağıtım yaptırılabilir.
• Uygulamada, bağışçılara SMS/Video teyidi paylaşmak şeffaflık açısından faydalıdır.

Uygulama Âdâbı (Sünnetler)

• 7. gün isim koyma (ezan–kâmet)
• Saçı tıraş etme ve ağırlığınca altın/gümüş veya bedeli kadar sadaka
• Dua ve niyet: “Bu kurbanı Allah rızası için, (çocuğun adı) akikası niyetiyle kesiyorum.”

Sıkça Sorulan Sorular

Akika kurbanının şartları nelerdir?

Çocuğun doğmuş olması; kesimi üstlenen velinin niyeti; hayvanın kurbanlık vasıfları; kesimin İslâmî usule uygun yapılması.

Erkek için neden iki akika denir?

Meşhur hadislerde erkek için iki, kız için bir koyun zikredilir; ancak bir adet kesmekle de maksat hasıl olur.

Akika etinden kimler yiyemez?

Akika nafiledir; kesen aile dâhil herkes yiyebilir. Adak kısıtları geçerli değildir.

Akika kesilmezse ne olur?

Farz/vacip olmadığından günah yoktur; fakat bir sünnet terk edilmiş olur.

Kurban Bayramı’nda akika niyeti olur mu?

Evet; büyükbaşta farklı niyetli hissedarlar aynı hayvanda bulunabilir (vacip kurban + akika gibi). Küçükbaş akika da bayram günleri kesilebilir.